Zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy
Tytułowa instytucja bardzo często towarzyszy wypowiedzeniu umowy o pracę. W takich sytuacjach pracodawcy zwalniają pracownika od obowiązku świadczenia pracy. Jest w tym jakiś sens, bo z pracownika na wypowiedzeniu dużej korzyści pewnie nie będzie. Jednak nie jest to uregulowane w kodeksie pracy (chociaż jest np. w art. 72 ustawy o służbie cywilnej). Czy można zatem stosować takie rozwiązanie?
Problemem, jaki się z takim zwolnieniem wiąże jest to, czy powinno ono mieć charakter czynności jednostronnej, tj. oświadczenia pracodawcy o zwolnieniu pracownika od obowiązku świadczenia pracy, czy dwustronnej – na mocy umowy bądź porozumienia stron. Wcześniej wskazywano na możliwość dokonania tego za pomocą jednostronnej czynności prawnej, jednak przy zastrzeżeniu, że musi to być poparte koniecznością ochrony interesów pracodawcy oraz z poszanowaniem słusznych interesów pracownika. Z nowszego orzecznictwa wynika, że preferowana jest raczej dodatkowa umowa między stronami stosunku pracy (tak orzekł SN w wyroku z dnia 26.04.2011 r., w sprawie o sygn. akt II PK 302/10).
Stosując zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy pracodawca najczęściej umieszcza w tym samym piśmie, w którym zawarte jest oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę. Pismo takie podpisuje pracownik. Trudno jednak przyjąć, że podpis pracownika pod takim oświadczeniem może być traktowany jako zgoda na zawarcie porozumienia o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy. Jeżeli zatem chcesz w ten sposób bezpiecznie zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy zawrzyj z nim wyraźne porozumienie.
Innym rozwiązaniem może być umieszczenie stosownych zapisów od razu w umowie o pracę (rozwiązanie wg mnie najlepsze), lub w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy albo regulaminie pracy.
Niedługo jednak problemy te mogą zostać rozwiązane, ponieważ Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej szykuje projekt nowelizacji KP, który ma uregulować omawianą instytucję. Z dotychczasowych informacji wynika, że zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy miałoby następować na podstawie jednostronnego oświadczenia pracodawcy. Nie wiadomo jednak jeszcze jak miałaby być uregulowana kwestia udzielenia w tym samym czasie urlopu wypoczynkowego oraz problem wysokości wynagrodzenia za czas zwolnienia.
Do projektu tego jeszcze będę wracał.
Z mojej dotychczasowej praktyki – gdańskiej wynika, iż mimo jednostronnego oświadczenia woli pracodawcy, pracownik musi się zgodzić na zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. Ma on, bowiem prawo do pracy i w okresie wypowiedzenia może przychodzić do pracy. W jednej z dwóch spraw Sąd Rejonowy nakazał dopuszczenie do pracy pracownika, który zgłosił gotowość do pracy w okresie wypowiedzenia (mimo zwolnienia z obowiązku), w drugiej natomiast uznał, że nie sprzyjałoby to interesom pracodawcy (pracownica zdefraudowała pieniądze, ale było za późno na dyscyplinarkę) i uznał, że pracodawca miał prawo zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy. Dobrze więc byłoby wypracować spójne, jednolite stanowisko.
Karolina, co sprawa to wyrok. Uważam, że zwolnienie takie jest możliwe w sytuacjach wyjątkowych, co praca jest istotą zawartej umowy. Poczekajmy na nowelizację, może wówczas coś się wyjaśni.
Witam,
W związku z reorganizacją struktury zatrudnienia w korporacji, po 7 latach pracy (umowa na czas nieokreślony) zostałam objęta zwolnieniem grupowym. Pracodawca zgodnie z przepisami Ustawy zaproponował mi odprawę w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia oraz dodatkowe świadczenie nazwane “dodatkową odprawą” za lata pracy.
Okres wypowiedzenia w moim przypadku wynosi 3 miesiące. Zostałam zwolniona ze świadczenia pracy przez okres 1 miesiąca, natomiast na okres pozostałych 2 miesięcy nakazano mi złożyć wniosek o 40 dni zaległego i bieżącego urlopu wypoczynkowego.
Czy tak powinno być ? Czy nie należy mi się dodatkowe świadczenie (ekwiwalent) za urlop ?
Proszę o możliwie najszybszą odpowiedz.
Z poważaniem
Irena Lewandowska
Ireno, pracodawca postępuje prawidłowo, ponieważ w takim przypadku ma prawo do jednostronnego udzielenia Ci urlopu. Na podstawie art. 167 z ind. 1 k.p. pracownik jest zobowiązany do wykorzystania zarówno zaległego, jak i bieżącego urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia, jeżeli pracodawca udzieli mu takiego urlopu.
Natomiast ekwiwalent za urlop przysługiwać będzie jedynie w przypadku, gdy nie dojdzie do wykorzystania wszystkich dni przysługującego urlopu wypoczynkowego w trakcie okresu wypowiedzenia. Pamiętaj również, iż w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę za ten rok przysługuje Ci urlop proporcjonalny do okresu przepracowanego w tym roku – zobacz art. 155 z ind. 1 § 1 k.p.