Zawieszenie prawa do emerytury
Dzisiejszy wpis będzie nieco skomplikowany, ale niestety czasami trzeba mówić i o trudnych sprawach. Ale zacznijmy od początku.
W naszym prawie obowiązuje pewna zasada. Otóż, jeżeli emeryt kontynuuje zatrudnienie u pracodawcy, który zatrudniał go bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury to prawo takie ulega zawieszeniu. Jednak w okresie od 8.01.2009 r. do 31.12.2010 r. nie obowiązywał żaden przepis, który takie zawieszenie by przewidywał. Co więc dzieje się z osobami, które nabyły prawo do emerytury w tym okresie? Żeby odpowiedzieć na to trudne pytanie, będę musiał opowiedzieć Ci pewną historię.
Otóż w 2006 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowiący, że prawo do emerytury podlega zawieszeniu ze względu na kontynuowanie zatrudnienia przez emeryta jest zgodny z konstytucją. Trybunał uznał, że
zawieszenie świadczeń w razie nierozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą nie ma charakteru arbitralnego i nie narusza zasady proporcjonalności, ponieważ odpowiada istocie konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego i ma na celu realizację zadań państwa w zakresie zapewnienia pełnego, produktywnego zatrudnienia.
Wskazany art. 103 ust. 2a ustawy został uchylony w dniu 8.01.2009 r., a po jego uchyleniu nie istniał wymóg uprzedniego rozwiązania stosunku pracy, aby otrzymywać świadczenia emerytalne. Od 1.01.2011 r. wprowadzono jednak przepis art. 103a (w brzmieniu identycznym z uchylonym uprzednio art. 103 ust. 2a):
Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.
I znowu przepis ten, a dokładnie przepis wprowadzający tę zasadę, trafił do Trybunału Konstytucyjnego. Tym razem jednak TK orzekł, że przepis ten jest… niezgodny z Konstytucją.
Trybunał stwierdził, że przepis dodający wskazany przepis, w zakresie w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgłoszono jedno zdanie odrębne, w którym znany sędzia TK Piotr Tuleja stwierdza, że rozpatrywanie tej sprawy narusza zasadę nieprocedowania dwukrotnie w sprawie o takim samym zakresie, a to w odniesieniu do wyroku TK z 2006 r.
Ale wracając do samego zawieszenia prawa do emerytury… Jeżeli myślałeś, że po ostatnim wyroku TK sprawa jest już przesądzona – nic bardziej mylnego. Niedawno, bo 7 maja Sąd Najwyższy orzekł, że art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS (czyli przepis, który stanowi o zawieszeniu prawa do emerytury w przypadku kontynuacji zatrudnienia) znajduje zastosowanie do osób, które przed dniem 8.01.2009 r. nabyły prawo do wcześniejszej emerytury, a następnie w okresie od 8.01.2009 r. do 31.12.2010 r. nabyły i zrealizowały prawo do emerytury powszechnej. Wyrok ten nie ma jeszcze uzasadnienia, które z pewnością będzie polemizować z wyrokiem TK z 2009 r.
Więc jak to w końcu jest?
Wszystko zależy od okresu i rodzaju nabytego prawa do emerytury. Jeżeli prawo takie zostało nabyte przed dniem 8.01.2009 r. świadczenie emerytalne zostanie zawieszone podczas kontynuowania zatrudnienia. Jeżeli nabycie miało miejsce w okresie od 8.01.2009 r. do 31.12.2010 r. to dalsza praca nie powoduje zawieszenia prawa do emerytury. Wyjątkiem jest sytuacja, w której osoba przeszła na wcześniejszą emeryturę przed dniem 8.01.2009 r., a następnie na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym we wskazanym wyżej okresie. W odniesieniu do niej prawo do emerytury podlegać będzie zawieszeniu. Zawieszenie znajdzie też zastosowanie do osób, które prawo do emerytury nabyły od dnia 1.01.2011 r.
Mam nadzieję, że w końcu ktoś napisze tak te przepisy, żeby sądy mogły je stosować a nie tworzyć od nowa. No i żeby ludzie je po prostu rozumieli….
