Świadectwa kwalifikacyjne znowu na 5 lat
Wchodząca w życie 3 lipca 2021 r. nowelizacja Prawa energetycznego (ustawa z 20 maja 2021 r.) znowu zmienia zasady funkcjonowania komisji kwalifikacyjnych i stwierdzania kwalifikacji. Powodem nowelizacji jest chęć usprawnienia modelu stwierdzania kwalifikacji. Świadectwa kwalifikacyjne będą wydawane na nowych zasadach. Cześć z tych przepisów to rozwiązania nowe, a część to powrót do dawnych regulacji. Jako były członek takiej komisji chętnie o nich piszę (a niedawno pisała też o nich mec. Agata Kicińska).
Świadectwa kwalifikacyjne znowu na 5 lat i dla wszystkich
Rozwiązaniem, które powraca do prawa energetycznego, jest okres obowiązywania świadectw kwalifikacyjnych. Pomijając już historię i różne rozwiązania w zakresie świadectw (terminowe i bezterminowe) pamiętajmy, że omawiana nowelizacja wprowadza jednoznaczne rozwiązanie:
Świadectwa kwalifikacyjne wydane osobom zajmującym się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci tracą ważność po upływie 5 lat od dnia ich wydania.
Jest to bardzo stanowcza regulacja – utrata ważności oznacza, że po tym okresie osoba zatrudniona przy urządzeniach nie spełnia wymogów Prawa energetycznego, zatem przedsiębiorca nie może jej zatrudniać (zresztą pod rygorem dotkliwej kary).
A co ze świadectwami już wydanymi? Otóż regulują to przepisy przejściowe, które uzależniają okres ważności świadectw dotychczasowych od tego, komu zostały wydane. I tak:
- jeżeli zostały wydane osobom pracującym na rzecz konsumentów – to zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane (a były wydawane na 5 lat);
- jeżeli były wydane innym osobom jako bezterminowe lub na okres dłuższy niż 5 lat to utracą ważność po okresie na jaki zostały wydane, ale najpóźniej po 5. latach od dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli 3 lipca 2026 r.
Powodem, dla którego ustawodawca tym razem zdecydował się na zrównanie okresów ważności świadectw było uznanie, że i tak osoby te prowadzą prace na tożsamych urządzeniach, instalacjach czy sieciach, bez względu na to, u kogo i na jakiej podstawie zostały zatrudnione. A przecież najważniejsze jest to, by eksploatacja była prowadzona w sposób bezpieczny dla życia i zdrowia ludzkiego.
Uczniowie bez świadectw kwalifikacyjnych
Nowelizacja przewidziała na szczęście, że w niektórych sytuacjach formalne zdobycie kwalifikacji nie jest możliwe lub celowe. W takich przypadkach pracodawca może dopuścić do wykonywania prac eksploatacyjnych osoby bez świadectw, ale wyłącznie pod nadzorem osoby uprawnionej, czyli posiadającej stosowne kwalifikacje stwierdzone świadectwem. Do osób tych należą osoby pracujące w celu przygotowania zawodowego oraz uczniowie ponadpodstawowej szkoły zawodowej na kierunku energetycznym.
Z obowiązku uzyskania świadectw zostały zwolnione także osoby reprezentujące organy nadzoru oraz prowadzące specjalistyczne prace serwisowe. Również one mogą wykonywać swoje obowiązki przy urządzeniach pod nadzorem osoby uprawnionej.
Komisje kwalifikacyjne tylko w stabilnych firmach
Duże zmiany nastąpią w zakresie powoływania komisji kwalifikacyjnych. Prawo do ich powołania zachowują oczywiście zarówno Prezes URE jak i właściwi ministrowie. Jednak Prezes URE będzie powoływał komisje tylko w
- przedsiębiorstwach energetycznych zatrudniających co najmniej 200 osób wykonujących prace przy urządzeniach energetycznych oraz
- przy stowarzyszeniach naukowo-technicznych zrzeszających co najmniej 200 członków posiadających kwalifikacje do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, jeżeli statuty tych stowarzyszeń zawierają postanowienia określające zakres wykonywanej działalności na rzecz gospodarki energetycznej.
Powodem tej regulacji ma być gwarancja, by komisje kwalifikacyjne były ustanawiane w podmiotach posiadających stabilną pozycję na rynku oraz wieloletnie doświadczenie. Taką pozycję mają zapewniać duże firmy i stowarzyszenia. Ich pracownicy czy członkowie mają wszak wieloletnie i praktyczne doświadczenie związane z pracą urządzeń elektrycznych. Okazuje się bowiem, że czasami dochodziło do powoływania stowarzyszeń jedynie w celu zarabiania na egzaminach oraz wydaniu świadectw.
Także w tej sytuacji przepisy przejściowe regulują kwestie funkcjonujących już komisji. Otóż dotychczasowe komisje kwalifikacyjne będą „nowymi” komisjami kwalifikacyjnymi i będą działały przez okres, na jaki zostały powołane. Po tym okresie konieczny będzie wniosek o powołanie komisji (można go będzie złożyć w wersji elektronicznej).
Opłata w stałej wysokości i nowe rozporządzenie
Nowelizacja wprowadza też zapis do ustawy zapis o wysokości opłaty za egzamin:
Za sprawdzenie kwalifikacji (…), pobiera się opłatę od osoby kierującej wniosek o stwierdzenie kwalifikacji, nie wyższą niż 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia tego wniosku.
Warto też wspomnieć, że doprecyzowano zakres delegacji dla Ministra właściwego do spraw energii do wydania rozporządzenia w sprawie kwalifikacji. Należy zatem spodziewać się nowych przepisów w tym zakresie. Zgodnie bowiem z nowelizacją dotychczasowe rozporządzenia będą obowiązywać przez rok, czyli do 3 lipca 2022 r.
Mam nadzieję, że wskazane powyżej zasady rzeczywiście usprawnią prace komisji kwalifikacyjnych. Cała branża liczy na to, że nie będzie już dochodzić na nadużyć. Czasami egzaminy przeprowadzały przez niewykwalifikowane osoby. A to stwarzało zagrożenie zdrowia i życia zarówno energetyków jak i ich klientów…
Cała nowelizacja dostępna jest pod tym linkiem.
A zdjęcie tytułowe nawiązuje do zakończonego właśnie roku szkolnego – to świadectwo mojej babci sprzed 28 lat 🙂
Pisze Pani Mecenas “Także w tej sytuacji przepisy przejściowe regulują kwestie funkcjonujących już komisji. Otóż dotychczasowe komisje kwalifikacyjne będą „nowymi” komisjami kwalifikacyjnymi i będą działały przez okres, na jaki zostały powołane. Po tym okresie konieczny będzie wniosek o powołanie komisji (można go będzie złożyć w wersji elektronicznej)” natomiast z URE Oddziału Terenowego w Gdańsku rozsyłają zawiadomienia o wygaśnięciu z dniem 03.07.2021 r. możliwości działania Komisji Kwalifikacyjnej nie spełniającej warunki art.54 ust.3 znowelizowanej ustawy Prawa Energetycznego dla których nie zakończył się jeszcze czas działania określony w Akcie powołania tych komisji. Jak do tego ma się przepis Kodeksu Cywilnego o nie działaniu prawa wstecz. Te komisje związane są umowami gospodarczymi, których zerwanie wiąże się z konsekwencjami między innymi finansowymi. Czy można prosić o komentarz Panią Mecenas o komentarz.
Ja równiez jestem ciekaw tej interpretacji, bowiem bez vacatio legis z dnia na dzień stowarzyszenia mają zdobyć 200 członków. Nie zauwazyłem opisu okresu przejściowego i np. czasu na dostosowanie sie stowarzyszania do nowych regulacji. Prosze o wskazanie zapisów mówiących o okresie przejściowym lub o tym że komisja która została powołana musi spełnić ten warunek dopiero po okresie na który została powołana np. 2 lata temu.
Jeśli chodzi o przedłużony okres vacatio legis, czy wspomniany “okres przejściowy”, który miałby służyć dostosowaniu się stowarzyszeń naukowo- technicznych oraz przedsiębiorców do nowych regulacji to przepisów go wprowadzających póki co brak.
Pani Mecenas, w artykule napisała Pani, że za sprawdzenie kwalifikacji (…), pobiera się opłatę od osoby kierującej wniosek o stwierdzenie kwalifikacji, nie wyższą niż 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia tego wniosku.
Czy to znaczy, że komisje mogą pobierać opłaty np w wysokości 50 zł za egzamin? Będzie dowolność w tym temacie.
Pani Magdo, dlaczego dowolność? Dlaczego 50 zł?
Opłata za przeprowadzenie egzaminu sprawdzającego kwalifikacje uprawniające do prowadzenia eksploatacji urządzeń instalacji i sieci energetycznych w roku 2021 wynosi 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia wniosku zgodnie z §14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (“Rozporządzenie”)
Jeśli chodzi o 2021r to obecnie wyglada to tak:
ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 15 września 2020 r.
w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r.
Na podstawie art. 79 ust. 5 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568, 695, 1086, 1262 i 1478) zarządza się, co następuje:
§ 1. Od dnia 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2800 zł.
§ 2. Od dnia 1 stycznia 2021 r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości 18,30 zł.
§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.
Natomiast w 2022r Rząd ustalił wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2022 r. na poziomie 3010 zł. Jednocześnie, minimalna stawka godzinowa w 2022 r. wyniesie 19,70 zł.
Mam pytanie dot. tego stwierdzenia “Jest to bardzo stanowcza regulacja – utrata ważności oznacza, że po tym okresie osoba zatrudniona przy urządzeniach nie spełnia wymogów Prawa energetycznego, zatem przedsiębiorca nie może jej zatrudniać (zresztą pod rygorem dotkliwej kary).”
Wiem, że nie można dopuścić do pracy przy urządzeniach osoby która nie jest uprawniona (świadectwo) i upoważniona. Natomiast jeśli chodzi o zatrudnienie? Mogę zatrudniać taką osobę, ale nie mogę jej dopuścić do pracy- np. w syt. kiedy świadectwo wygasło a jeszcze pracownik nie otrzymał nowych uprawnień. Proszę o rozwinięcie myśli: “pod rygorem dotkliwej kary”
Pod rygorem dotkliwej kary, czyli takiej, której dotyczy art. 56 ust.1 pkt 51 Ustawy z dnia 10.04.1997 Prawo Energetyczne, otóż karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z art. 54 Ustawy z dnia 10.04.1997 Prawo Energetyczne, a wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach z art. 56 ust. 1 pkt 51 Ustawy z dnia 10.04.1997 Prawo Energetyczne wynosi od 10000 zł d 1000000 zł, o czym mówi art. 56 ust. 2g pkt 2 Ustawy z dnia 10.04.1997 Prawo Energetyczne.
Dziękuję za odpowiedź.
Witam, chciałbym jednak dopytać bo wydaje mi się że nie została udzielona odpowiedź w ustawie jest zapis nie wyższą niż 10% i nie ma stawki minimalnej, nie wyższą czyli może być niższa kto ustala wysokość opłaty za egzamin w takim stanie rzeczy. Czy to jest po prostu bubel prawny….. Przy takim zapisie komisja mogła by pobierać 5zł, 50zł, 150zł i nadal to wszystko jest nie więcej niż 10% najniższego wynagrodzenia. Pozdrawiam
Teoretycznie by mogła, ale w praktyce Komisje pobierają raczej kwotę maksymalną? Znacie Państwo inne przypadki?
Rozporządzenie mówiło o stawce w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia, Ustawa faktycznie wprowadziła zapis “nie wyższa niż”.
Wysokość opłaty za sprawdzenie kwalifikacji ma być nie wyższa niż 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia wniosku o stwierdzenie kwalifikacji, a określa ją minister właściwy do spraw energii w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz Ministrem Obrony Narodowej w drodze rozporządzenia, o czym mówi art. 54 ust. 6 i 7 Ustawy z dnia 10.04.1997 Prawo Energetyczne.
Na jakiej podstawie wyinterpretowano,że Świadectwa bezterminowe są ważne 5lat od daty wydania “Nowelizacji U PE”,
kiedy zapis Ustawy cytuję-Art.54.1aa” Świadectwa” kwalifikacyjne wydane osobom zajmującym się eksploatacją urządzeń,instalacji lub sieci tracą ważność po upływie 5 lat od dnia ich wydania ? Nawet na”Świadectwach” wydanych bezterminowo widnieją bowiem daty ich wydania. Czy to można po polsku czytać inaczej?
Proszą o pilną odpowiedż.Pozdrawiam
Panie Stanisławie, art. 54 ust. 1aa odnosi się do świadectw kwalifikacyjnych wydawanych osobom zajmującym się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci już od momentu wejścia w życie Ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy- Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Sytuację ze świadectwami kwalifikacyjnymi, które zostały wydane do momentu obowiązywania nowej ustawy regulują natomiast przepisy przejściowe tejże ustawy, a mowa tutaj mianowicie o art. 25, który brzmi następująco: “Świadectwa wydane przez komisje kwalifikacyjne, o których mowa w art. 54 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, zachowują ważność w przypadku: 1) osób, o których mowa w art. 54 ust. 1c pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym – przez okres, na jaki zostały wydane; 2) innych osób – przez okres, na jaki zostały wydane, jednak nie dłużej niż przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.”. Stąd tez wniosek, iż okres ważności świadectw bezterminowych to maksymalnie 5 lat od dnia wejścia w życie omawianej ustawy zmieniającej.
Panie Stanisławie,
Według mnie na podstawie przepisów przejściowych
Ustawa z dnia 20 maja 2021 r o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw w Art. 54 dodaje ustęp 1aa w brzmieniu: „Świadectwa kwalifikacyjne wydane osobom zajmującym się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci tracą ważność po upływie 5 lat od dnia ich wydania.”, natomiast Art. 25 wspomnianej Ustawy z dnia 20 maja 2021 r mówi iż: Świadectwa wydane przez komisje kwalifikacyjne,
o których mowa w art. 54 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, zachowują ważność w przypadku:
1) osób, o których mowa w art. 54 ust. 1c pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym – przez okres, na jaki zostały wydane;
2) innych osób – przez okres, na jaki zostały wydane, jednak nie dłużej niż przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Taką również odpowiedź dostałam od URE cyt: “świadectwa Kwalifikacyjne wydane przed dniem 3 lipca 2021 na czas nieokreślony zachowują ważność przez okres maksymalnie 5 lat od wejścia w życie ustawy zmieniającej”
pozdrawiam, Diana Kręcisz