Wypowiedzenie umowy o pracę pracownika, który nabył uprawnienia emerytalne

Jak wiesz, ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę objęty jest pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, o ile okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem takiego wieku, o czym stanowi przepis art. 39 KP. Co jednak dzieje się, gdy pracownik osiągnie już wiek i staż pracy umożliwiający mu otrzymanie emerytury? Czy nadal objęty jest ochroną przed wypowiedzeniem?

Odpowiedź na to pytanie jest raczej negatywna. Po osiągnięciu wieku emerytalnego pracownik nie będzie objęty wskazanym przepisem. Nabycie uprawnień emerytalnych nie jest jednak równoznaczne z możliwością wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, ponieważ pracownik objęty będzie ochroną ogólną przed wypowiedzeniem, o której mowa w art. 45 KP. Podkreślenia wymaga również, że przejście na emeryturę jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika.

Kontynuowanie zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego, jak i rozwiązanie takie stosunku pracy było przedmiotem wielu (nierzadko sprzecznych) rozstrzygnięć Sądu Najwyższego. W starszych orzeczeniach SN często przyznawał, że osiągnięcie takiego wieku może być samodzielną przesłanką do wypowiedzenia umowy o pracę:

Wypowiedzenie umowy o pracę ze względu na osiągnięcie przez kobietę wieku emerytalnego (60 lat) oraz uzyskanie prawa do emerytury jest uzasadnione (art. 45 § 1 w związku z art. 39 KP) i nie może być ocenione jako dyskryminacja pracownika ze względu na płeć lub wiek (art. 11[3] KP). (wyrok SN z 4.05.2005 r., sygn. akt II PK 399/04)

czy

Wprawdzie skorzystanie z prawa do emerytury zależy od woli i wniosku uprawnionego górnika, ale nie wyklucza to możliwości i dopuszczalności rozwiązania przez pracodawcę górniczego stosunku pracy ze względu na nabycie uprawnień emerytalnych przez pracownika (art. 39 KP a contrario), co z uwagi na procesy restrukturyzacyjne w górnictwie jest niejako oczywiste i notoryjne. (wyrok SN z 19.11.2003 r., sygn. akt I PK 548/02)

Później jednak judykatura zaczęła się wycofywać z własnego stanowiska stwierdzając – przeciwnie do przytoczonego powyżej wyroku – że wypowiedzenie umowy kobiecie, która osiągnęła wiek emerytalny będzie dyskryminacją pracownika ze względu na płeć, aby dojść do wniosku, że wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony z przyczyny osiągnięcia przez pracownika wieku emerytalnego stanowi dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na wiek.

Nowsze orzecznictwo wskazuje, że wypowiedzenie takie, gdy jedyną przyczyną jest nabycie uprawnień emerytalnych, jest niedopuszczalne. Nie znaczy to jednak, że umowy o pracę w ogóle nie można wypowiedzieć. Konieczne jest w takim wypadku, aby wypowiedzenie uzasadniała również inna przyczyna, np. w przypadku redukcji zatrudnienia czy łączenia stanowiska pracy uzasadnione jest, aby oświadczenie o wypowiedzeniu zostało złożone osobie, która ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, niż osobie, której takie świadczenia przysługiwać nie będą. Dopuszczalne jest, aby w ramach zwolnień grupowych w pierwszej kolejności rozwiązywano stosunki pracy z takimi pracownikami, którzy mają uprawnienia emerytalne.

Spełnienie przez pracownika warunków nabycia prawa do emerytury jest społecznie usprawiedliwioną przesłanką jego wyboru do zwolnienia z pracy w ramach racjonalizacji zatrudnienia. (wyrok SN z 3.12.2003 r., sygn. akt I PK 80/03).

Na tle przedstawionego problemu, w związku z dużą rozbieżnością w orzecznictwie, bardzo przydatna byłaby uchwała siódemkowego składu SN. Problem jest zresztą nadal aktualny na tle – ponownie – ostatnich problemów branży górniczej, gdzie Kompania Węglowa zaczęła zwolnienia pracowników właśnie z uprawnieniami emerytalnymi.

Jeżeli interesuje Cię temat ochrony przedemerytalnej w związku z obniżeniem wieku emerytalnego, to możesz o tym przeczytać w TYM wpisie.

Podobne artykuły

• Upadłość pracodawcy a okres wypowiedzenia
• Likwidacja stanowiska pracy jako przyczyna wypowiedzenia
• Pozew pracownika o odszkodowanie możliwy przez wiele lat (III PZP 3/16)
• Odwołanie z funkcji członka zarządu jako przyczyna nie leżąca po stronie pracownika (II PK 184/09)
• Zwolninia grupowe a wypowiedzenie warunków pracy i płacy – wątpliwości ciąg dalszy