Wojsko a praca w warunkach szczególnych

Sprawy sądowe dotyczące zatrudnienia w warunkach szczególnych, a właściwie dotyczące przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na stałe już zagościły na wokandach Sądów Okręgowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych niemal hurtowo kwestionuje bowiem świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Czasami bezzasadnie.

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS w art. 184 stanowi o przesłankach pozwalających na uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury, dla pracowników, którzy w dniu 1.01.1999 r. osiągnęli:

  1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określony innymi przepisami (15 lat),
  2. okres składkowy i nieskładkowy – co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
  3. brak przynależności do OFE bądź złożenie wniosku o przekazanie środków z OFE do ZUS.

Aby zatem uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury należy legitymować się minimum 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze. W praktyce właśnie z tym okresem bywa największy kłopot. Warto zatem przyjrzeć się jednemu z nowszych wyroków Sądu Najwyższego dotyczącym właśnie tej kwestii, czyli zaliczaniu służby wojskowej do tego okresu.

Kwestia zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym była wielokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, jednakże linia orzecznicza stała się tak niejednolita, że rozpoznając skargę kasacyjną Sąd Najwyższy przedstawił zagadnienie prawne powiększonemu składowi Sądu.

W stanie faktycznym, na podstawie którego obradował Sąd, możliwość zaliczenia okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej dotyczyła lat 1971-1973, a więc okresu, w którym obowiązywała ustawa z dnia 27.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Gwarantowała ona, na podstawie art. 108,  po spełnieniu pewnych warunków, wliczenie okresu służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszystkich uprawnień, o ile po odbyciu służby pracownik podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Natomiast przepis art. 106 nakładał na pracodawcę obowiązek ponownego zatrudnienia takiego pracownika, o ile ten w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby zgłosił swój powrót do pracy. Przy czym należy poczynić uwagę, że ten trzydziestodniowy okres nie jest ani okresem zatrudnienia, ani okresem służby wojskowej.

Na podstawie wspomnianej ustawy zostało wydane rozporządzenie Rady Ministrów z 22.11.1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy, które stanowiło, że okres odbytej służby zalicza się do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

I właśnie tego stanu prawego dotyczyła uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 16 października 2013 r. (II UZP 6/13)

Czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 27 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz. U. nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974 r.) zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz.1227 ze zm.).

Warto również zauważyć, że okres odbywania zasadniczej służby wojskowej ani na podstawie obecnych przepisów, ani na podstawie obowiązujących wcześniej przepisów nie jest okresem zatrudnienia, a jego zaliczanie w stażu ubezpieczeniowym możliwe jest jedynie na podstawie odrębnego przepisu. Stąd też, w stanie faktycznym rozważanym przez sąd, w którym obowiązywała ustawa o powszechnym obowiązku obrony możliwe było zaliczenie okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej na podstawie przepisów tej ustawy, jak i rozporządzenia wykonawczego do niej. Natomiast sytuacja może przedstawiać się odmiennie w przypadku obowiązywania innych przepisów prawa.

Podsumowując, okres zasadniczej służby wojskowej zostanie wliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, o ile po odbyciu służby, pracownik podejmie zatrudnienie w tym zakładzie pracy, w którym zatrudniony był przed powołaniem do odbycia służby wojskowej, o ile przepis szczególny – w omówionym przypadku ustawa o powszechnym obowiązku obrony – pozwoli na zaliczenie tego okresu.

Analizując zatem warunki uzyskania przez pracownika prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę warto zbadać, czy przypadkiem okres służby wojskowej nie będzie miał decydującego znaczenia. Czasami bowiem również pracodawcy może zależeć na odejściu pracownika.

Zobacz też: Wcześniejsza emerytura a łączone stanowiska pracy w warunkach szczególnych

Karol Sienkiewicz
Podobne artykuły

24 Komentarze do tego wpisu post

  1. henryk pisze:

    ZUS odmówił mi prawa do emerytury,na podstawie braku udokumentowanych 15-tu lat pracy w warunkach szkodliwych.Uznanych przez ZUS 14 lat5mcy 20dni.przed wojskiem pracowałem w zakładzie gdzie ZUS uznał ten okres za pracę w warunkach szkodliwych,oraz okres pracy po odbyciu ZSW w tym samym zakladzie/pracę podjąłem przed upływem 30-tu dni.Do okresu pracy w warunkach szkodliwych zaliczył wojsko tylko do 31.1274r.Służbę odbyłem z poboru jesiennego 1974-1976.czyli pobór w pażdzierniku.Dla czego nie zostało mi zaliczone pozostały okres odbywania obowiązkowej służby wojskowej ,czyli do 1976r.ZUS powołał się na Dz.U.nr44/poz220,w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974r.Czy Uchwała 7-miu sędziów nie może być zastosowana w moim przypadku?

    • henryk pisze:

      Sąd pracy wyznaczyl termin rozprawy na 12 03 br.To już za 10 dni.dla tego zwracam się z prośbą do osób które mają lub miały podobny problem z uznaniem wojska 74/76 za czas pracy w warunkach szkodliwych.Jak wspomniałem przed wojskiem i po odbyciu/w normalnym,pełnym terminie/pracowałem w zakładzie w warunkach szkodliwych.

      • Karol Sienkiewicz pisze:

        Panie Henryku, zapraszam do kontaktu z kancelarią, możemy przeanalizować Pana sprawę.

        • Grzegorz pisze:

          witam,jak została ta sprawa wyjaśniona w sądzie,jestem w takiej samej sytuacji tylko ze lata w wojsku 75 do 77 ,przed wojskiem jak i po pracowałem w warunkach szkodliwych w tym samym zakładzie,pozdrawiam i czekam na odpowiedz

          • henryk pisze:

            wczoraj tj,19.03 br.usłyszałem wyrok Sądu.Sąd stwierdził że ZUS ,żle zinterpretował ustawę o zaliczeniu wojska do czasu pracy w warunkach szkodliwych i zalicza cały okres służby jako czas pracy w warunkach szkodliwych/a nie tylko jak uznał ZUS ,do końca 74r.W odwołaniu do Sądu zwracałem się o zaliczenie do czasu pracy w warunkach szkodliwych wojska i pracy w GS-Samopomoc Chłopska/2 lata/.Brakowało mi do 15/tu lat szkodliwego 6 mcy i 20 dni.Dlatego też Sąd w swoim orzeczeniu stwierdził że skoro uznał mi wojsko to nie podnosi/rozpatruje/kwesti GS-u,bo jak stwierdził,po doliczeniu wojska to uznanego szkodliwego mam i tak z górką.Zeby dostać do ręki orzeczenie Sądu muszę wystąpić z wnioskiem o sporządzenie dla mnie odpisu tego wyroku/PARANOJA/Ponadto ZUS ma prawo odwołać się od tej decyzji,Przedstawiciela ZUS oczywiście nie było na sprawie ,ani też odczytaniu wyroku.To na razie tyle.Zobaczę co będzie dalej.Powodzenia

          • Karol Sienkiewicz pisze:

            Henryk, to świetna informacja! Napisz koniecznie wniosek o uzasadnienie wyroku i doręczenia Tobie wyroku wraz z uzasadnieniem. Jeżeli się zgodzisz to umieścimy tu główne tezy z tego uzasadnienia, być może inne osoby w podobnej sytuacji będą miały jakąś pomoc.

          • Stanisław pisze:

            SĄD ZALICZYŁ MI SŁUŻBĘ WOJSKOWA DO 1974 ALE ZARZUCIŁ PRZEKROCZENIE 30 DNI NA PODJĘCIE PRACY. NIE ZGADZAM SIĘ NA TAKĄ INTERPRETACJE BO JA NIE PRACOWAŁEM PRZED WOJSKIEM . ART. 107 USTAWY Z 1967 MÓWI O ZGŁOSZENIU SIĘ DO POWIATOWEJ RADY NARODOWEJ W CIĄGU 30 DNI OD WYJŚCIA Z WOJSKA.
            JA ZGŁOSIŁEM SIĘ W USTAWOWYM TERMINIE ZGŁASZAJĄC SIĘ DO WKU O PRZYJĘCIE MNIE DO ZAWODOWEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJ. CZAS NA PRZYJĘCIE DO ZAWODOWEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJ ZOSTAŁ PRZEKROCZONY NIE Z MOJEJ WINY.
            CZEKAM NA PISEMNE UZASADNIENIE WYROKU I BĘDĘ APELOWAŁ DO 2 INSTANCJI.

      • Andrzej pisze:

        Witam Pana.
        Mam prośbę o info i namiar na Henryka w spr. wykładni wyroku Sądu, na temat zaliczenia odbycia służby wojskowej do warunków szczególnych. Mam podobny problem.
        Pozdrawiam Andrzej Niedziela.

  2. Stanisław pisze:

    Dostałem decyzję z ZUS o odmowie przyznania mi wcześniejszej emerytury.
    Oto przebieg mojej pracy.
    Przed wojskiem pomagałem rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.
    27 kwietnia 1972r. zostałem powołany do długoterminowej służby wojskowej którą pełniłem do 6 kwietnia 1977r.
    Po wyjściu do cywila po 8 dniach to jest 14 kwietnia 1977r.złożyłem dokumenty do WKU o przyjęcie mnie do Zawodowej Służby Wojskowej.
    Proces weryfikacyjny trwał 7 miesięcy i z dniem 1 grudnia 1977r. zostałem żołnierzem zawodowym.
    Służbę tę pełniłem do 11 maja 1991r. to jest 13 lat 5 miesięcy i 11 dni.
    Czy okres zasadniczej służby wojskowej zalicza się do pracy w szczególnych warunkach.
    7 miesięczna przerwa nie była z mojego powodu nie przekroczyłem czasu 30 dni na zgłoszenie do pracy.
    Po zakończeniu służby wojskowej rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej którą prowadzę do tej pory.
    Na dzień 31 grudzień 1998r. mam przepracowane 26 lat w tym 25 lat składkowych.
    Proszę o poradę

  3. andrzej pisze:

    mam ten sam problem co ty kolego zus odmówił mi emerytury bo niezaliczył mi służby wojskowej
    odbytej w latach 74/76 tylko też chcą zaliczyć do 31.12.74 .Skierowałem sprawę do sądu ,chciałbym się dowiedzieć jak tobie pujdzie
    Andrzej

  4. Henryk pisze:

    ZUS odmówił mi zaliczenia wojska do warunków szczególnych ,, przed wojskiem pracowałem w warunkach szczególnych i poszedłem do odbycia słuzby po powrocie po 19 dniach zgłosiłem sie do pracy do tego samego zakladu lecz w tym zawodzie pracy nie było i zarabiałbym duzo mniej i musiałbym mieszkać w delegacji po 3 dniach zwolniłem się za porozumieniem stron a Zus nie chce mi uznać warunków szczególnych proszę o pilną odpowiedz

  5. Antoni pisze:

    W maju będę miał 60 lat .Czy pracując w wojsku 13 lat mogę ubiegać się o wcześniejszą emeryturę.
    Lat pracy mam 38 i 8 m-cy .

    • Karol Sienkiewicz pisze:

      Antoni, praca w warunkach szczególnych musi obejmować co najmniej 15 lat. Jeżeli więc oprócz 13 lat w wojsku, masz jeszcze staż pracy w warunkach szczególnych co najmniej 2 lata, to możliwe jest, że wcześniejsza emerytura będzie Ci przysługiwać. Dla oceny niezbędna jest jednak dokładna analiza.

  6. mieczysław pisze:

    Chciałbym się dowiedzieć jak to jest z tym doliczeniem czasu służby wojskowej do pracy w warunkach szkodliwych (doliczenie do piętnastu lat w warunkach szkodliwych). Do wojska powołano mnie 23.10.1979 r. a ukończyłem służbę wojskowa w 09.04.1982 r. Po upływie 14-dni powróciłem do pracy w tym samym zakładzie z którego zostałem powołany do wojska. Chcę podkreślić że była to praca w warunkach szkodliwych,więc brakuje mi około półtorej roku do 15-lat pracy w warunkach szkodliwych. Za dwa lata kończę 60-ąt lat i chciałbym przejść na wcześniejszą emeryturę. Z tego co doczytałem to doliczają do 31.08.1979 r. a co z resztą ????????????????????????????????????????????????????????????????????.

  7. Marek pisze:

    Witam.Mam swiadectwo pracy z Zastalu(produkcja wagonow towarowych) gdzie pracowalem jako spawacz od 1971 do 1977,ale od wrzesnia 71 do czerwca 73 roku bylem jako uczen(mialem 16 lat) w przyzakladowej szkole zawodowej.Chcialbym sie dowiedziec czy mam szanse aby mi zaliczyli caly okres od 1971 do 1977 jako praca w szczegolnych warunkach.

  8. Elizabeth pisze:

    Mam 55 lat. Ponad 20 lata pracuję w szczególnych warunkach (ogółem pracuję 36 lat). Złożyłam do ZUS podanie o emeryturę pomostową (z 2008 roku) a ZUS mi to odrzucił, bo w świadectwie pracy z lat 1995-2002 wprawdzie mam wpisane, że to praca w szczególnych warunkach ale brak wpisu z jakiego punktu i paragrafu. Firma, która jest przechowawcą danych tamtej firmy potwierdziła mi rodzaj pracy i to ,że szczególna, Zus uznał, ze nie wystarcza (a te lata przed 1999 konieczne mi do uprawnień emerytalnych )
    Dzisiejsza rozprawa w Sądzie pracy to było kuriozum. Sędzina odrzuciła moje odwołanie bo …. JESZCZE PRACUJĘ i jak orzekła, że po to bym odeszła na emeryturę potrzebne są wszystkie warunki a to, ze jeden z nich nie jest spełniony wystarczy by nie rozpatrywała innych. Czyli po to po co tam byłam – uznanie, że udowodniła te lata pracy – w ogóle nie był rozpatrywane, jakby to nie był żaden temat – BO PRACUJĘ. Na pytanie czy mam się zwolnić i dopiero sądownie sprawdzać, czy mam uprawnienia emerytalne usłyszałam, że ona nie ma prawa udzielać mi porad.
    Jestem oburzona – uważam, że to nie sędzia a pracownik ZUS-u, że jej decyzja jest głęboko naganna i wysoce nieetyczna, Czy mogę na takie pracownika sądownictwa złożyć skargę i gdzie ?

  9. Marek pisze:

    Mam pytanie zatrudniony jestem w górnictwie w czasie pracy odbyłem służbę wojskową z zachowaniem ciągłości pracy czy jest możliwość zaliczenia służby wojskowej .Mam przepracowane 26l. pracy a teraz muszę odpracować wojsko A z tego co się oriętuje wojskowi po 20l. służby mogą przechodzić na emerytury.Jeśli ktoś wie coś w tej sprawie prosze o meil.

  10. Jerzy pisze:

    Czy okres po odbyciu służby wojskowej w moim przypadku 16 dni po których podjąłem pracę w tym samym zakładzie w warunkach szczególnych zostanie mi zaliczony do warunków szczególnych. Sąd odmówił mi zaliczenia tego okresu , a brakuje mi 10 dni.

  11. Odbytu służba wojskowa w stanie wojennym,praca w szkodliwych warunkach przed wojskiem pisze:

    Witam: po przeczytaniu kilku komentarzy o emeryturach pomostowych osób , które przed pójściem do wojska pracowały w szczególnych warunkach ,lub charakterze i teraz tym osobom ZUS odmawia tych dwóch lat.
    Powiem inaczej ,czego my jesteśmy winni ,że wojsko polskie nas wcieliło do Armii.
    W tym samym czasie inni pracowali w tych szczególnych warunkach ,bo jakoś sobie załatwili nie pójście do wojska,a my za dwie sztangi papierosów i 24 zł. na miesiąc żołdu ,tak jak ja w Stanie wojennym byliśmy do usług Państwa Polskiego.
    W jakim my Państwie żyjemy SN uznaje roszczenia poszkodowanych żołnierzy , ZUS mówi nie?
    Moja praca przed pójściem do wojska ,także była w szkodliwych warunkach,poszedłem w 1980 do 1982 i powrócił em do pracy na to samo stanowisko,na dodatek dopadł mnie Stan wojenny 1981r.Ponadto w wojsku także wykonywałam prace w szczególnych warunkach ,będąc kierowcą samochodu. ciężarowego i mechanikiem.
    W cywilu takie zawody były ujęte w rozporządzeniu .
    My żołnierze zasadniczej służby wojskowej /stanu wojennego , już nam się nic nie należy ,jesteśmy najmłodszym kombatantami wojskowymi , w tym samym czasie naprawdę dużo ludzi przebywało w wojsku i co im się też nic nie należy.
    Papiery złożyłem ,zobaczymy co ZUS odpowie.
    Pozdrawiam

    • Wojsko,a praca w szkodliwych warunkach/ emerytura pomostowa pisze:

      Witam,niestety dotarła do mnie decyzja z ZUS z Koszalina odmawiając przyznania mi emerytury pomostowe, odnośnie prac w szczególnych warunkach i charakterze.

      Poprostu ZUS jak w innych przypadkach tak i w moim nie zaliczył mi 2 lat straconych przez wojsko polskie ,poprzez odbycie zasadniczej służby wojskowej w latach 1908-1982r.
      Przed pójściem do wojska pracowałem na kolei i z tamtego zakładu poszłam na 2 lata w kamasze.
      Po odbyciu wojska ,także 1 rok stanu wojennego wróciłem do macierzystego zakładu w ciągu 30 dni na te same stanowisko tym samym charakterze.
      ZUS twierdzi w decyzji że nadal po wyliczenia lat pracy w szczególnych warunkach ,brakuje mi 2 miesiące i 9 dni,porostu ręce opadają

  12. Wojsko,a praca w szkodliwych warunkach/ emerytura pomostowa pisze:

    Przepraszam wkradł się błąd ,odnośnie daty odbycia służby wojskowej t.j 26.04.1980 – 03.04.1982r
    Przepraszam .

  13. Praca w szczególnych warunkachk pisze:

    Witam:
    Koledzy i koleźanki ,od 1,5 roku walczyłem z zusem w Sądach 2 instancji o zaliczenie mi 2 miesięcy i 9 dni pracy w szczególnych warunkach ,w których to przed pójściem do wojska w 1980 roku pracowałem w tych trudnych warunkach,wyszłem z wojska w którym spędziłem stan wojenny , w 1982 na wiosnę i po miesiącu wolnego wróciłem do pracy do tego samego zakładu ,gdzie pracowały w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze.
    Według mnie spełnił em 3 elementy ,które powinienem spełnić,ale ZUS upierał się nadal ze emerytura pomostowa mi wokóle się nienależy.
    Wiem źe inni koledzy mieli także jak ja problemy z odejściem na wcześniejszą emeryturę,powiem tak nieodpuszczjcie,wystarczy tylko umieć pisać i odpisywać dobrze na pisma urzędowe.
    Pozdrawiam ,zadowolony Jerzy.
    Po przeczytaniu wpisów na forum ,postanowiłem walczyć o swoje.
    Pani mecenas Agata w tym mnie jeszcze bardziej zmotywowała,pomimo źe nie przyjąłem jej wsparcia poprzez jej kancelarię prawniczą.
    Warto jednak próbować

  14. Praca w szczególnych warunkachk pisze:

    Właśnie wygrałem z tą potęgą jaką jest ZUS. Otóż po dwóch sprawach wygranych w sądach,Źus odpuścił i po 1,5 rocznej walce ,nie wykonał kasacji od wyroku II instancji,obecnie jestem juz emerytem,.
    Chciałbym podkreślić źe jednak warto walczyć o swoje dobro,imię.

    Podziękowania :
    mec.Agacie Kicińskiej

    Jerzy Urbański

Napisz komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.