Utrata prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Członkowie zarządu organizacji związkowych mają prawo do częściowego lub całkowitego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, o ile zostaną spełnione przesłanki, o których stanowi art. 31 ustawy o związkach zawodowych, czyli gdy liczebność członków zatrudnionych w zakładzie pracy przekroczy określone limity.
Do takiego zwolnienia nie dochodzi jednak z mocy prawa, a jedynie na wniosek złożony pracodawcy przez zarząd związku zawodowego. Zarząd wskazuje również czy zwolnienie nastąpić ma z prawem do wynagrodzenia czy bezpłatnie.
Zwolnienie od obowiązku świadczenia pracy nie jest jednak bezterminowe. Po pierwsze zwolnienie trwa jedynie do czasu upływu kadencji danego członka zarządu. Jednocześnie możliwe jest ponowne powołanie określonego pracownika do pełnienia funkcji członka zarządu, co będzie równoznaczne w skutkach z przedłużeniem zwolnienia.
Poza tym do utraty prawa do zwolnienia dochodzi w przypadku takiej zmiany okoliczności, która powoduje niespełnianie już dłużej przesłanek przewidzianych w powyższym przepisie, a więc w szczególności zmiany liczby pracowników będących członkami konkretnej organizacji związkowej (ale też np. rozwiązania związku zawodowego). Warto też żebyś wiedział, że w przypadku międzyzakładowej organizacji związkowej przy obliczaniu liczby członków bierze się pod uwagę liczbę członków zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji. Poza tym zwróć uwagę, że w przepisie mowa jest o „zatrudnionych”. Oznacza to, że nie będą brani pod uwagę np. emeryci czy renciści, którzy są członkami związku, jako że nie spełniają przesłanki zatrudnienia.
Co jednak się stanie, gdy liczba członków zmniejszy się w ten sposób, że członkom zarządu nie będzie już przysługiwało prawo do zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy przez kilku z nich, w całości lub w części?
W przypadku takiej zmiany okoliczności to związek zawodowy jest zobowiązany udzielić pracodawcy informacji aktualizacyjnej o liczbie swoich członków. Obowiązek wynika z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy. Zarząd związku musi więc sam „przyznać się”, że jego liczba uległa zmianie w taki sposób, że nie przysługuje mu już prawo do zwolnienia w dotychczasowej postaci.
Nawet jednak, gdy do takiego poinformowania nie dojdzie, to pracownik zwolniony z obowiązku świadczenia pracy ma obowiązek niezwłocznego stawienia się do pracy i to bez konieczności wezwania go przez pracodawcę. Jeżeli tego nie uczyni, powinieneś wydać mu polecenie powrotu do pracy, a jeżeli ten odmówi – masz prawo do wyciągnięcia wobec niego konsekwencji dyscyplinarnych, w tym nawet do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia! Poza tym trudno byłoby mu się bronić, że nie wiedział o liczbie członków związku biorąc pod uwagę, że jest członkiem zarządu takiego związku i wiedzę taką powinien posiadać.
Warto zatem interesować się tym, ilu członków liczą związki zawodowe.
